Solidarna odpowiedzialność inwestora? Co to takiego i jak wiele znaczy dla podwykonawcy? Dzisiaj zacznę od razu od przykładu, a dokładnie fragmentu rozmowy z moim klientem wykonującym instalacje wodno-kanalizacyjne na zlecenie generalnych wykonawców:
„Panie Michale, napisałem do inwestora, żeby mi zapłacił za pracę, bo wykonawca zapadł się pod ziemię, ale mi napisali, że nie zapłacą, bo nie było jakiegoś zgłoszenia”
Odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy
Dziś o tym, jak działa solidarna odpowiedzialność inwestora i o tym, dlaczego brak „jakiegoś zgłoszenia” może wpędzić podwykonawcę w poważne problemy.
Branża budowlana jak każdy inny biznes mierzy się z takimi problemami jak niewypłacone wynagrodzenie podwykonawcy. Niejeden podwykonawca zastanawia się jak odzyskać pieniądze od inwestora i czy to w ogóle jest możliwe?
Jeżeli jesteś podwykonawcą i zastanawiasz się:
- co zrobić gdy wykonawca nie płaci?
- czy inwestor odpowiada za niezapłacone faktury?
- co to jest solidarna odpowiedzialność inwestora?
To świetnie trafiłeś!
Podpisałeś umowę z wykonawcą, wykonałeś w całości zlecone Ci roboty budowlane – ale wykonawca nie zapłacił Ci wynagrodzenia.
Co zrobić? ➡ Skierować roszczenie o wypłatę wynagrodzenia do inwestora.
ALE UWAGA – nie zawsze będzie to możliwe!
A kiedy będzie możliwe? Jeżeli podwykonawca sam o to zadba odpowiednio wcześniej!
Wyjaśnię dzisiaj:
- Jak działa solidarna odpowiedzialność inwestora? (i kiedy nie działa, bo to powinno najbardziej utkwić każdemu podwykonawcy w pamięci).
- Jak się zabezpieczyć przed rozpoczęciem prac?
- Co zrobić, jeśli wykonawca nie płaci?
Solidarna odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie należne podwykonawcy
Zacznę od tego, co wydaje się oczywiste. Wynagrodzenie za roboty dla podwykonawcy powinien zapłacić generalny wykonawca. To, myślę, każdy z nas wie – przecież podwykonawca ma podpisaną umowę właśnie z generalnym wykonawcą (mam nadzieję, że ma podpisaną, bo jeżeli jej nie masz lub masz zamiar wykonywać roboty bez umowy – lepiej zastanów się nie dwa, ale 10 razy i skonsultuj z prawnikiem!).
Kiedy inwestor będzie zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy?
Brak zapłaty wynagrodzenia przez generalnego wykonawcę nie oznacza jednak, że podwykonawca nie może dochodzić zapłaty od innych podmiotów. W przypadku robót budowlanych podwykonawca jest dodatkowo chroniony, bo istnieje coś takiego jak odpowiedzialność solidarna inwestora za długi generalnego wykonawcy wobec podwykonawców.
Wielu wykonawców zastanawia się, kto jeszcze odpowiada za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy na budowie? Oczywiście oprócz wykonawcy. Czy inwestor odpowiada za niezapłacone faktury podwykonawców?
Odpowiedzialność solidarna inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy – regulacja szczególna
Jest takie ulubione powiedzenie prawników (naprawdę ulubione, nie raz się nim posługujemy) – co do zasady. A więc co do ZASADY
Inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, chyba że w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę.
Czym jest odpowiedzialność solidarna inwestora
Co to właściwie oznacza solidarna odpowiedzialność inwestora? To oznacza dla Ciebie, że możesz żądać zapłaty swojego wynagrodzenia również od inwestora, pomimo że umowę podpisałeś z wykonawcą. Warunkiem zaistnienia solidarnej odpowiedzialności jest skuteczne zgłoszenie.
EFEKT SKUTECZNEGO ZGŁOSZENIA — Masz większe szanse odzyskać pieniądze, bo nie jesteś uzależniony tylko od wykonawcy, który może zniknąć lub np. ogłosić upadłość. O tym, co to jest zgłoszenie i jak powinno wyglądać, będzie mowa poniżej.
Bezwzględne obowiązywanie
Co jest ważne, nie jest dopuszczalne ograniczenie bądź wyłączenie solidarnej odpowiedzialności inwestora w jakiejkolwiek umowie.
Tym samym w umowie pomiędzy Tobą jako podwykonawcą a generalnym wykonawcą oraz w umowie pomiędzy generalnym wykonawcą a inwestorem nie mogą znaleźć się postanowienia, wedle których w przypadku braku zapłaty dla podwykonawcy inwestor w ogóle nie odpowiada solidarnie za zapłatę tego wynagrodzenia.
Kiedy inwestor nie odpowiada solidarnie za zapłatę wynagrodzenia?
Była zasada, więc musi być również WYJĄTEK.
Kiedy nie powstanie solidarna odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia?
- BRAK ZGŁOSZENIA
Zgłoszenie podwykonawcy
Warunkiem powstania solidarnej odpowiedzialności inwestora jest jego wiedza na temat zakresu robót wykonywanych przez podwykonawcę i niewniesienie wobec tego sprzeciwu. Wiedza inwestora może wynikać z pisemnego zgłoszenia (§ 1) bądź z umowy pomiędzy inwestorem a wykonawcą.
Co powinno zawierać takie zgłoszenie?
Skąd ta wiedza inwestora się bierze? Ze ZGŁOSZENIA!
Zgłoszenia, które musi być dokonane w FORMIE PISEMNEJ POD RYGOREM NIEWAŻNOŚCI!
Celowo to podkreślam, bo wiedzy inwestora nie można sobie domniemywać!. Nie możemy zatem tłumaczyć się, że przecież inwestor widział na placu budowy, jak pracownicy podwykonawcy wykonywali prace, więc wiedział o tym, że te prace zlecił podwykonawcy generalny wykonawca.
Otóż to, że widział, nie ma znaczenia. Znaczenie ma tylko i wyłącznie to, czy zgłoszenie było dokonane prawidłowo – a prawidłowo to JEDYNIE W FORMIE PISEMNEJ.
Nie ma dokumentu, nie ma zgłoszenia.
Brak zgłoszenia wyłącza odpowiedzialność solidarną inwestora. To fakt. Ale czy na pewno zamyka drogę do żądania zapłaty od inwestora?
Uwaga, tutaj pewnie nie zaskoczę, ale w prawie nie wszystko jest takie jednoznaczne.
Są sposoby, dzięki którym możliwe jest dochodzenie przez wykonawcę zapłaty wynagrodzenia od inwestora — również w przypadku braku skutecznego zgłoszenia go jako podwykonawcy!!! Jest to dużo bardziej skomplikowane i czasochłonne (nie zawsze skutkujące sukcesem).
Dlatego tak ważne jest moim zdaniem zadbanie o zgłoszenie, które daje podwykonawcy pewność.
Kiedy podwykonawca może samodzielnie dokonać zgłoszenia przedmiotu robót do inwestora?
Podwykonawca zawsze jest uprawniony do zgłoszenia robót samodzielnie inwestorowi. Wynika to z faktu, że zgłoszenia może dokonać każdy z podmiotów wskazanych w art. 647(1) Kodeksu cywilnego. Może to być wykonawca lub podwykonawca. Zgłoszenia mogę też dokonać wspólnie.
To bardzo ważne, ponieważ w przypadku solidarnej odpowiedzialności podwykonawca i dalszy wykonawca nie jest uzależniony od działania i dobrej lub złej woli wykonawcy. Podwykonawca może sam dokonać zgłoszenia i oczekiwać na decyzję inwestora.
Podwykonawca może dokonać zgłoszenia bez zgody wykonawcy. Nie musi go o tym powiadamiać.
Czy z uprawnienia do zgłoszenia przedmiotu robót do inwestora może skorzystać również dalszy podwykonawca?
Oczywiście, że tak! Każdy z podwykonawców i dalszych podwykonawców może dokonać zgłoszenia swojej umowy. To bardzo ważne, aby zabezpieczyć się na przyszłość i skorzystać w razie potrzeby z solidarnej odpowiedzialności inwestora. Procedura zgłoszenia dalszego podwykonawcy jest taka sama jak podwykonawcy. Może tego dokonać również samodzielnie. O tym, co ma zawierać zgłoszenie przeczytasz kilka akapitów wyżej.
Sprzeciw inwestora
- ZŁOŻENIE SPRZECIWU
Inwestor może złożyć sprzeciw wobec wykonywania robót przez podwykonawcę. Wtedy również odpowiedzialność solidarna inwestora nie powstanie.
Sprzeciw:
- może mieć charakter częściowy, np. dotyczyć wybranego zakresu robót,
- musi być złożony w formie pisemnej,
- taki sprzeciw inwestor musi doręczyć generalnemu wykonawcy i podwykonawcy.
Tutaj ważna uwaga, bo pewnie zastanawiacie się, czy z takim sprzeciwem inwestora można się nie zgodzić? Otóż nie, nie można z nim dyskutować.
Podwykonawca i generalny wykonawca nie mogą w żaden sposób kwestionować zasadności sprzeciwu inwestora, z wyjątkiem jego wad formalnych. Inwestor ma 30 dni na złożenie sprzeciwu i musi zrobić to w tym terminie, inaczej będzie on bezskuteczny.
Skuteczny sprzeciw powoduje, że solidarna odpowiedzialność inwestora nie zadziała.
Zakres odpowiedzialności inwestora
Jako wykonawca powinieneś zapamiętać, że kwotowa odpowiedzialność solidarna inwestora względem podwykonawcy ograniczona jest do wysokości wynagrodzenia ustalonego pomiędzy inwestorem a wykonawcą. Czyli inwestor odpowiada jedynie w takiej kwocie, jaka była w zgłoszonej umowie podwykonawczej.
Do jakiej wysokości wynagrodzenia odpowiada inwestor
WAŻNE!!! Nie można zmniejszyć tego zakresu. Inwestor odpowiada za zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane w takiej kwocie, w jakiej nie zostało wypłacone przez wykonawcę na rzecz podwykonawcy.
Zauważ, że cały czas mówię o odpowiedzialności solidarnej inwestora za zapłatę wynagrodzenia.
Dlaczego?
Bo odpowiedzialność solidarna inwestora dotyczy tylko wynagrodzenia. Inwestor nie zapłaci Ci np. należnych kar umownych i odsetek.
Warunki powstania solidarnej odpowiedzialności inwestora
Wskazówki praktyczne!
Wynik każdego sporu z generalnym wykonawcą i inwestorem w dużej mierze zależy od tego, czy podwykonawca odpowiednio zabezpieczył się zarówno w samej umowie o wykonanie robót, jak i później w toku ich wykonywania.
Co jest więc dla podwykonawcy najważniejsze i na co zwracać szczególną uwagę?
- pamiętaj, aby przed rozpoczęciem prac odpowiednio się zabezpieczyć na wypadek braku płatności ze strony generalnego wykonawcy.
Zawsze o tym mówię i szczerze wręcz o to proszę.
- Zadbaj o zgłoszenie, które musi przybrać odpowiednią treść i formę. Wtedy solidarna odpowiedzialność inwestora obejmie również Ciebie.
A kiedy pojawią się problemy i wykonawca nie zapłaci za roboty, to nie poddawaj się – bo jest wyjście z sytuacji! UWAGA – nawet w sytuacji braku zgłoszenia.
Bo zapłata dla podwykonawcy przez inwestora nawet bez zgłoszenia jest możliwa, ale trzeba wiedzieć kiedy i jak reagować.
Solidarna odpowiedzialność inwestora i wykonawcy w praktyce
- Zweryfikuj umowę z wykonawcą,
- Zweryfikuj prawidłowość zgłoszenia – UWAGA, jeżeli go nie ma, plan działania dla Ciebie musi być ustalony indywidualnie, aby skutecznie odzyskać pieniądze,
- Wyślij wezwanie do zapłaty z konkretnym terminem płatności,
- W przypadku braku zapłaty skieruj pozew do sądu o zapłatę.
Jeżeli chcesz wiedzieć, jak odzyskać pieniądze od inwestora jako podwykonawca najlepiej skonsultować się z prawnikiem, który przeanalizuje twoją umowę z generalnym wykonawcą i zakres robót, a następnie przygotuje plan działania.
W naszej głowie w przypadku sytuacji stresowych kłębi się wiele pytań. Często chaotycznie szukamy odpowiedzi błądząc po internecie. Zajrzyj do mojego bloga lub skontaktuj się ze mną, abym specjalnie dla Ciebie tę wiedzę uporządkował, ułożył plan działania i pomógł wyjść z tego chaosu.
Solidarna odpowiedzialność inwestora jako zabezpieczenie interesów podwykonawcy
Jeżeli chcesz wiedzieć:
- jak uzyskać zabezpieczenie płatności dla podwykonawcy
- jak uzyskać zapłatę od inwestora,
- czy w Twoim przypadku zachodzi solidarna odpowiedzialność inwestora za podwykonawców,
- czy inwestor odpowiada za niezapłacone faktury podwykonawców,
- albo masz już poważne problemy z wynagrodzeniem dla Ciebie jako podwykonawcy na budowie,
zgłoś się bezpośrednio do mnie, a nie tylko odpowiem na wszystkie nurtujące Cię pytania, ale skutecznie zadbam o wyegzekwowanie należnego wynagrodzenia.
Michał Książek
radca prawny
Zdjęcia: Etienne Girardet, Pixabay
***
Jakie dowody musi mieć w sądzie wykonawca
Myślałem, od czego zacząć, żeby jasno i wyraźnie zwrócić Twoją uwagę na to, że zabezpieczenie się pod względem prawnym jest szalenie istotne i przekłada się na każdy etap Twojej działalności – a przede wszystkim na kwestię pieniędzy. Odpowiedzieć Ci na pytanie, które nie raz zadają sobie wykonawcy – Jakie dowody musi mieć w sądzie wykonawca?
No właśnie pieniędzy – czyli zysku, który jest Twoim celem jako wykonawcy – przedsiębiorcy [Czytaj dalej…]
2 komentarze do “Solidarna odpowiedzialność inwestora”
A czy wykonawca może też sam się zgłosić do inwestora ze swoją umową?
Dzień dobry Pani Anno.
Po pierwsze dziękuję za zainteresowanie moim wpisem!
A co do Pani pytania – odpowiedź jest w zasadzie prosta. Tak, podwykonawca może sam zgłosić się do inwestora ze swoją umową, którą zawarł z generalnym wykonawcą. Zgłoszenia nie musi dokonywać wykonawca. Nie tylko wykonawca może to zrobić. Tutaj ważna uwaga odnośnie do Pani pytania jest taka, że wykonawca też nie musi wyrażać zgody ani też akceptować zgłoszenia umowy podwykonawczej. Oczywiście zgłoszenie, żeby było skuteczne, musi spełniać warunki. Szczegółowo opisałem je w treści wpisu.
radca prawny Michał Książek